Thời gian gần đây, trên địa bàn một số xã, phường xuất hiện tình trạng khai thác trái phép các loại khoáng sản là đất san lấp, đất làm gạch, đất đồi không được cấp phép, cùng với việc sử dụng đất tại các công trình, dự án không đúng quy định, việc trao đổi, mua bán cho các dự án nhà máy sản xuất gạch khi không được cơ quan có thẩm quyền cấp phép tiềm ẩn nhiều hệ lụy đến môi trường, an ninh trật tự và gây thất thoát tài nguyên.

Thực hiện quy định tại Luật Địa chất và khoáng sản năm 2024 và các văn bản hướng dẫn thi hành, nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý tài nguyên khoáng sản, Sở Nông nghiệp và Môi trường đề nghị Ủy ban nhân dân các xã, phường tập trung triển khai các nội dung sau:

Tăng cường kiểm tra, xử lý các hoạt động khai thác khoáng sản trái phép

Tập trung quan tâm thực hiện tốt công tác quản lý, bảo vệ khoáng sản chưa khai thác, khoáng sản thuộc nhóm III, nhóm IV, đất làm gạch, đất làm vật liệu san lấp cụ thể: Kiểm tra, giám sát chặt chẽ tình trạng khai thác đất san lấp, đất làm gạch, đất đồi trên địa bàn; xử lý nghiêm các trường hợp khai thác, vận chuyển khi chưa được cơ quan có thẩm quyền cho phép. Chủ động kiểm tra, kiểm soát, phát hiện và ngăn chặn kịp thời các hoạt động sử dụng máy móc như máy xúc, máy ủi có dấu hiệu khai thác đất trái phép.

Chủ động kiểm tra, kiểm soát, phát hiện và ngăn chặn kịp thời các hoạt động sử dụng máy móc như máy xúc, máy ủi có dấu hiệu khai thác đất trái phép

Giám sát các công trình, dự án có sử dụng đất san lấp, đất làm gạch, đất đồi

Tiến hành kiểm tra, rà soát các công trình xây dựng, dự án trên địa bàn có sử dụng đất san lấp, đất làm gạch, đất đồi. Xác minh nguồn gốc đất được sử dụng tại các dự án, kiên quyết xử lý hoặc đình chỉ thi công đối với các trường hợp sử dụng đất không được cấp phép thu hồi, vận chuyển bởi cơ quan có thẩm quyền cho phép.

- Đối với hoạt động thu hồi khoáng sản (nhóm III, nhóm IV) từ hoạt động cải tạo, xây dựng công trình trên đất ở, đất nông nghiệp của người sử dụng đất (phục vụ mục đích làm vật liệu san lấp, đắp nền móng công trình, xây dựng công trình thủy lợi, phòng, chống thiên tai).

Theo quy định tại điểm d khoản 1 Điều 75 Luật Địa chất và Khoáng sản: “Người sử dụng đất thực hiện cải tạo, xây dựng công trình trên đất ở, đất nông nghiệp được phép thu hồi khoáng sản nhóm III (bao gồm: khoáng sản làm vật liệu xây dựng thông thường, trừ trường hợp quy định tại điểm b và điểm d khoản này; than bùn, bùn khoáng, nước khoáng thiên nhiên, nước nóng thiên nhiên); nhóm IV (bao gồm: khoáng sản chỉ phù hợp với mục đích làm vật liệu san lấp, đắp nền móng công trình, xây dựng công trình thủy lợi, phòng, chống thiên tai, gồm: đất sét, đất đồi, đất có tên gọi khác; đất lẫn đá, cát, cuội hoặc sỏi; cát (trừ cát, sỏi lòng sông, lòng hồ và khu vực biển) từ hoạt động cải tạo, xây dựng công trình trên đất ở, đất nông nghiệp” và phải thực hiện thủ tục đăng ký thu hồi khoáng sản theo quy định tại khoản 5 điều 75 Luật Địa chất và Khoáng sản. Thẩm quyền xác nhận đăng ký thu hồi khoáng sản của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã theo quy định tại điểm b khoản 1 Điều 96 Nghị định số 193/2025/NĐ-CP ngày 02/7/2025 của Chính phủ. Hồ sơ, trình tự, thủ tục, mẫu văn bản, tài liệu xác nhận đăng ký thu hồi khoáng sản cụ thể như sau:

+ Hồ sơ, trình tự, thủ tục, mẫu văn bản, tài liệu xác nhận đăng ký thu hồi khoáng sản theo quy định tại Điều 98 Nghị định số 193/2025/NĐ-CP ngày 02/7/2025 của Chính phủ.

+ Mẫu văn bản, tài liệu trong hồ sơ xác nhận đăng ký thu hồi khoáng sản quy định tại điểm c khoản 1 và điểm b khoản 3 Điều 21 Thông tư số 36/2025/TT-NNMT ngày 02/7/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

+ Mẫu Bản đăng ký thu hồi khoáng sản đối với trường hợp quy định tại điểm d khoản 1 Điều 75 của Luật Địa chất và khoáng sản được lập theo mẫu số 03 của Phụ lục III ban hành kèm theo Thông tư số 36/2025/TT-NNMT ngày 02/7/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

+ Mẫu Giấy xác nhận đăng ký thu hồi khoáng sản thuộc thẩm quyền của Chủ tịch Ủy ban nhân dân cấp xã được lập theo mẫu số 06 của Phụ lục III ban hành kèm theo Thông tư số 36/2025/TT-NNMT ngày 02/7/2025 của Bộ Nông nghiệp và Môi trường.

- Hướng dẫn nhà đầu tư, chủ dự án đối với khu vực có dự án đầu tư xây dựng công trình đã phát hiện có khoáng sản đất san lấp hoặc sử dụng khối lượng đất đá được tập kết tại các vị trí đổ thải thuộc nhóm III và nhóm IV đảm bảo, đáp ứng đủ điều kiện cung cấp cho các công trình, dự án trên địa bàn có nhu cầu sử dụng làm vật liệu san lấp phải thực hiện theo quy định của pháp luật về Địa chất và khoáng sản.

Sở Nông nghiệp và Môi trường đề nghị Ủy ban nhân dân các xã, phường phối hợp với các cơ quan chức năng trong việc thanh tra, kiểm tra đột xuất các 3 điểm có dấu hiệu vi phạm. Báo cáo kịp thời các trường hợp vi phạm vượt thẩm quyền về Ủy ban nhân dân tỉnh để có hướng xử lý phù hợp. Tuyên truyền, vận động nhân dân chấp hành nghiêm các quy định của Luật Địa chất và Khoáng sản năm 2024; kiên quyết xử lý nghiêm, dứt điểm các trường hợp vi phạm và các hoạt động khai thác khoáng sản trái phép.