Đến nay, tỉnh Lào Cai có 37 di sản văn hoá phi vật thể quốc gia; trong đó 02 di sản được UNESCO ghi danh Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại gồm: “Kéo co của người Tày, người Giáy” nằm trong hồ sơ liên quốc gia “Nghi lễ và trò chơi kéo co” của 4 nước Việt Nam, Campuchia, Philippines, Hàn Quốc và “Nghi lễ Then của người Tày” nằm trong Hồ sơ “Thực hành nghi lễ then Tày - Nùng - Thái”.

Với 02 di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại, giai đoạn 2021 - 2025, tỉnh Lào Cai sẽ rà soát đánh giá tổng thể hiện trạng di sản ở các địa phương: Nghi lễ và trò chơi kéo co Tày, Giáy ở 10 xã, thị trấn thuộc huyện Bắc Hà, Bảo Yên, Văn Bàn, thị xã Sa Pa; Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái tại 9 xã ở huyện Bảo Yên, Bảo Thắng, Bắc Hà, Văn Bàn. Thực hiện quay phim, chụp ảnh tư liệu hóa về di sản Kéo co Tày, Giáy và Thực hành Then Tày, Nùng, Thái cộng đồng đang lưu giữ, đánh giá thực trạng và biến đổi.

Kéo co ở thôn Trung Đô, xã Bảo Nhai, huyện Bắc Hà.

Thực hiện nguyên tắc “bảo tồn sống” xuyên suốt thời gian qua, trong 5 năm của giai đoạn mới, Lào Cai tạo điều kiện cho cộng đồng thực hành, sáng tạo và truyền dạy di sản, tăng cường các hình thức giáo dục di sản phù hợp trong, ngoài trường học. Tại cộng đồng sẽ lựa chọn các cá nhân có năng khiếu để đào tạo thành đội ngũ nghệ nhân kế cận có trình độ, hiểu biết về thực hành, trao truyền bài hát Then cổ; nhân rộng mô hình truyền dạy, đối tượng tham gia; tổ chức lớp bồi dưỡng nâng cao kỹ năng, phương pháp bảo tồn di sản cho đội ngũ công chức văn hóa xã, cán bộ thôn, chủ nhiệm các câu lạc bộ liên quan đến di sản. Đồng thời đẩy mạnh đưa di sản vào trường học, tuyên truyền nâng cao sự tự hào dân tộc của học sinh trong cộng đồng đang nắm giữ di sản thông qua việc mở lớp truyền dạy cho giáo viên Tiểu học, Trung học cơ sở dạy Nghi lễ và trò chơi kéo co, Thực hành Then và lựa chọn 20 học sinh để xây dựng 02 câu lạc bộ hát then, đàn tính trong nhà trường do nghệ nhân ưu tú truyền dạy tại các huyện Bảo Yên, Bắc Hà, Văn Bàn, Bát Xát.

Từ năm 2015 - 2020, toàn tỉnh Lào Cai có 19 nghệ nhân ưu tú, đây là nguồn lực và tài sản quý trong công tác gìn giữ, trao truyền, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể của địa phương. Với vị trí, vai trò quan trọng này, từ nay đến năm 2025, Lào Cai sẽ lựa chọn các nghệ nhân ưu tú, nghệ nhân dân gian, cán bộ quản lý, nhà nghiên cứu… tổ chức đoàn tham quan thực tế học hỏi mô hình, phương pháp bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa đại diện của nhân loại ở tỉnh Phú Thọ hoặc Tuyên Quang - một trong những địa phương đang thực hiện có hiệu quả công tác này. Đặc biệt 5 năm tới, tỉnh tăng cường công tác tôn vinh, khen thưởng nhằm động viên, khích lệ các cá nhân, cộng đồng có nhiều đóng góp trong việc gìn giữ, thực hành, truyền dạy, bảo vệ và phát huy giá trị di sản.

Giai đoạn 2017 - 2020, triển khai dự án "Bảo vệ và phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể quốc gia", tỉnh Lào Cai đã thực hiện xuất bản cuốn sách “Di sản văn hóa phi vật thể các dân tộc Lào Cai”.

Với mỗi di sản được công nhận, Lào Cai lại có thêm một cơ hội được du khách trong và ngoài nước biết đến, qua đó góp phần thúc đẩy phát triển du lịch, phát triển kinh tế - xã hội. Xác định công tác tuyên truyền, phổ biến, quảng bá là nhiệm vụ quan trọng để bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại; giai đoạn 2021 - 2025, Lào Cai triển khai thực hiện nhiệm vụ này thông qua nhiều kênh khác nhau, tập trung khai thác vai trò của báo, đài, website là các phương tiện thông tin đại chúng nhanh nhạy, kịp thời và rộng khắp. Theo đó xây dựng phim tài liệu giới thiệu về các di sản quảng bá trên Đài Phát thanh - Truyền hình tỉnh Lào Cai; xây dựng chuyên mục giới thiệu về các di sản văn hóa phi vật thể Quốc gia trên website; thường xuyên cập nhật thông tin, quảng bá di sản trên website của tỉnh, của ngành, Báo Lào Cai và các báo chuyên ngành liên quan…

Công tác quản lý nhà nước về di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại được tỉnh Lào Cai tăng cường thực hiện trong giai đoạn 2021 - 2025 như: Bảo đảm thực hành đúng nội dung, không gian văn hóa của di sản; ngăn ngừa, loại bỏ các hủ tục; xử lý nghiêm các hành vi lợi dụng di sản để trục lợi, làm sai lệch bản chất di sản và có tác động tiêu cực tới đời sống cộng đồng, xã hội; hướng dẫn các địa phương thực hiện chương trình bảo tồn và phát huy giá trị của di sản được ghi danh vào danh sách của UNESCO… Ngay trong năm 2021, UBND tỉnh Lào Cai ban hành văn bản chỉ đạo các sở, ban, ngành tỉnh liên quan, các huyện, thị xã, thành phố tăng cường công tác quản lý nhà nước về bảo vệ và phát huy giá trị các di sản văn hóa phi vật thể, đặc biệt các di sản văn hóa phi vật thể được ghi danh vào danh sách của UNESCO…/.