Lễ hội “Hát qua làng” xuất phát từ phong tục truyền thống có từ lâu đời của người Dao Tuyển ở Bản Phiệt, huyện Bảo Thắng. Lễ hội “Hát qua làng” ngày Xuân như một lời mời làng bản quanh vùng tới thi hát để cầu mong mưa thuận, gió hoà, mùa màng bội thu, gia đình bình an, hạnh phúc.
Nam giới thôn Bản Trung mang mâm lễ truyền thống đến thôn gặp nữ giới thôn Nậm Sò để hát chúc tết
Do từ xa xưa vùng đất sinh sống của dân tộc Dao Tuyển trên núi cao. Không có chợ nên đồng bào đã có phong tục này mỗi khi Tết đến. Mở đầu Lễ hội là hát đối đáp giữa khách với chủ nhà.Ttừ lễ hội, nhiều người ở xa nhau đã trở thành những người bạn tâm giao, thân thiết. Trong ngày hội “Hát qua làng”, những người bạn thân trong khắp bản, làng, gặp nhau kể chuyện gia đình, chuyện làm ăn và chúc nhau năm mới vạn sự như ý và cùng tham gia các hoạt động thể thao như chơi bóng chuyền, ném còn, kéo co, đẩy gậy… tại lễ hội.
Hai bên ném còn và hát đối
Vào mùa Xuân năm nay, khi lễ hội “Hát qua làng” của đồng bào Dao Tuyển được tổ chức, thì cũng được coi là lễ hội chung của toàn xã. Người hát trong lễ hội không kể già, trẻ, trai, gái. “Hát qua làng” có nhiều bài và các làn điệu như: Chúc năm mới, chúc phúc gia đình, giao duyên… Đặc sắc nhất là màn thi hát đối về mùa Xuân, tình yêu lứa đôi.
Phụ nữ thôn Nậm Sò hát đáp lại và hỏi thăm về tình hình kinh tế năm qua
Người hát trong lễ hội không kể già, trẻ, trai, gái. “Hát qua làng” có nhiều bài và các làn điệu như: Chúc năm mới, chúc phúc gia đình, giao duyên… Đặc sắc nhất là màn thi hát đối về mùa xuân, tình yêu lứa đôi. Nhờ những đêm ngày thi hát giao duyên đầu xuân mà đã có nhiều cặp trai gái thành duyên vợ chồng.
Nam giới thôn Bản Trung cất lời hát chào năm mới, hỏi thăm sức khỏe, hạnh phúc gia đình... tới nữ giới thôn Nậm Sò.
Lễ hội diễn ra trong không khí tưng bừng, phấn khởi đón năm mới của bà con nơi đây. Nhân dân trong vùng cũng tới tham gia nhiệt tình cổ vũ người “Hát qua làng”. Cùng các hoạt động thi đấu các môn thể thao như đẩy gậy, kéo co, bóng chuyền… Qua lễ hội đã góp phần phát huy, bảo tồn truyền thống văn hoá tốt đẹp của người Dao Tuyển. Một trong những dân tộc ít người của vùng núi tỉnh Lào Cai nói chung; và địa bàn xã Bản Phiệt huyện Bảo Thắng nói riêng.
Thi đẩy gậy nữ tại Lễ hội
Năm nay, thôn Nậm Sò được lựa chọn đăng cai tổ chức Lễ hội “Hát qua làng”. Ngay từ sáng sớm, rất đông bà con nhân dân trên địa bàn đã có mặt tại nhà văn hóa thôn. Phần khai hội khá ngắn gọn, với những lời chúc mừng năm mới của cấp ủy, chính quyền. Tiếp đó là hoạt động “Hát qua làng” được tổ chức theo đúng nghi lễ truyền thống đón khách đến nhà chúc tết của đồng bào Dao từ lâu nay. Đặc biệt, trong mâm lễ của khách khi đến chơi nhà phải có đủ 03 điếu thuốc lào, 03 cặp đồng xu sẽ được gia chủ vui vẻ đón tiếp.
Bà Đặng Thị Dẩn thôn Nậm Sò xã Bản Phiệt cho biết: “Sau khi các chàng trai ngoài làng có lễ là thuốc lào, đồng xu và mời nước thì các cô gái trong làng sẽ ra ném còn, cùng trao đổi với nhau về năm mới, hỏi thăm nhau về gia đình, chúc gia đình nhau hạnh phúc, rồi hỏi về làm ăn kinh tế, chúc nhau có sức khỏe”.
Người dân hào hứng cổ vũ cho người chơi môn kéo co
Xã Bản Phiệt có trên 20% số hộ gia đình là đồng báo dân tộc Dao, bởi vậy, mỗi khi địa phương tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ thì sự tham gia và tầm ảnh hưởng của đồng bào dân tộc Dao là khá lớn. Khi mùa xuân về, Lễ hội “Hát qua làng” của đồng bào Dao được tổ chức, thì được coi là lễ hội chung của toàn xã. Ý nghĩa đặc biệt như vậy nên trong những năm gần đây, “Hát qua làng” đã được địa phương đặc biệt chú trọng bảo tồn và phát huy.