Lào Cai là tỉnh vùng cao, biên giới với tổng diện tích tự nhiên hơn 6.364 km2. Toàn tỉnh có 139 xã, phường, thị trấn thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; trong đó 65 xã khu vực III, 04 xã khu vực II, 70 xã khu vực I. Có tổng số 1.298 thôn, tổ dân phố; trong đó 603 thôn đặc biệt khó khăn. Năm 2024, trên địa bàn tỉnh có 109.983 hộ dân tộc thiểu số với số hộ nghèo trong đồng bào dân tộc thiểu số chiếm gần 18% (tương ứng 19.723 hộ).
Tỉnh Lào Cai có trên 781 nghìn người với nhiều thành dân tộc cùng chung sống; các dân tộc thiểu số chiếm khoảng 66,2% dân số toàn tỉnh (dân tộc Mông 26%, dân tộc Tày 15%; dân tộc Dao 14%; dân tộc Giáy 4,3%; dân tộc Nùng 4,3%; còn lại là các dân tộc khác như: Hà Nhì, Phù Lá, Sán Chay, Bố Y, La Chí…). Kinh tế - xã hội trong vùng hàng năm đều chuyển biến tích cực, tình hình an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi cơ bản ổn định, không xảy ra các vụ việc phức tạp. Các chính sách an sinh xã hội đối được triển khai đầy đủ, từng bước giúp người dân vươn lên thoát nghèo và xây dựng nông thôn mới. Khối đại đoàn kết các dân tộc ngày càng được tăng cường, đồng bào các dân tộc tuyệt đối tin tưởng và chấp hành tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Người có uy tín hỗ trợ người dân phát triển sản xuất, nâng cao chất lượng đời sống (Ảnh: LCĐT)
Triển khai các văn bản quy định của Trung ương, tỉnh Lào Cai đã thực hiện lựa chọn đưa ra khỏi danh sách và bổ sung người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh hằng năm. Theo thống kê, tổng số người có uy tín toàn tỉnh năm 2024 là 1.117 người; năm 2025 là 1.237 người (tăng 120 người so với năm 2024). Vừa qua, UBND tỉnh đã bãi bỏ toàn bộ 02 Quyết định về việc phê duyệt danh sách người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số tỉnh Lào Cai giai đoạn 2023 - 2027 và năm 2024. Việc bãi bỏ được thực hiện theo Quyết định số 28/2023/QĐ-TTg ngày 23/11/2023 của Thủ tướng Chính phủ. Danh sách người có uy tín tại các địa phương kể từ ngày 01/01/2025 do Chủ tịch UBND cấp huyện phê duyệt.
Theo thống kê, thành phần dân tộc người có uy tín trên địa bàn tỉnh Lào Cai gồm: Kinh 126 người, Tày 257 người, Thái 04 người, Mường 02 người, Nùng 74 người, Mông 364 người, Dao 286 người, Dáy 69 người, Hoa 02 người, Hà Nhì 10 người, La Chí 02 người, Phù lá 13 người, Bố Y 05 người, Pa Dí 07 người, Thu Lao 03 người, Xa Phó 13 người. Các dân tộc Cao Lan, Tu Dí, Thái, Sán Chay, Sán Dìu không có người có uy tín. Người có uy tín tập trung nhiều nhất ở nhóm từ 60 đến dưới 70 tuổi với 417 người; từ 50 đến dưới 60 tuổi là 396 người; dưới 30 tuổi chỉ có 04 người và các độ tuổi khác.
Trong số người có uy tín, có 1.078 nam, 99 nữ; 128 người có trình độ chuyên môn Trung cấp, Cao đẳng, Đại học với Bí thư Chi bộ; Trưởng thôn, bản; Già làng; Trưởng Ban công tác Mặt trận thôn; Trưởng dòng họ, tộc trưởng; cán bộ hưu trí; sư sãi, chức sắc tôn giáo; thầy mo, thầy cúng; Nhà giáo, thầy thuốc, nhân sĩ trí thức; sản xuất, doanh nhân tiêu biểu; đảng viên; thành phần khác.
Chế độ, chính sách đối với người có uy tín năm 2024 được tỉnh Lào Cai triển khai thực hiện đảm bảo theo quy định. Cấp tỉnh đã tổ chức 03 hội nghị tập huấn tại các huyện Mường Khương, Si Ma Cai, Bắc Hà/258 đại biểu với các chuyên đề “Nghiệp vụ kỹ năng hoà giải ở cơ sở”; “Tăng cường, phát huy vai trò của người uy tín trong vùng dân tộc thiểu số”; “Thực hiện quy chế dân chủ cơ sở và kỹ năng nâng cao hiệu quả tuyên truyền vận động của người có uy tín”. Tổ chức 05 Hội nghị phổ biến, cung cấp thông tin cho người có uy tín tại các xã trên địa bàn tỉnh với 658 đại biểu về các chuyên đề: Nâng cao ý thức chấp hành pháp luật của đồng bào dân tộc thiểu số, cảnh giác trước âm mưu diễn biến của các thế lực thù địch, phổ biến chính sách mới ban hành; kỹ năng tuyên truyền phổ biến giáo dục pháp luật đặc thù vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Cấp huyện tổ chức 19 lớp tập huấn với 920 học viên là người có uy tín; tổ chức 11 hội nghị phổ biến, cung cấp thông tin/1.117 đại biểu là người có uy tín tham gia. Đồng thời triển khai đặt và cấp báo Lào Cai, Báo Dân tộc và Phát triển cho 1.117 người có uy tín năm 2024.
Cùng với đó, trong năm 2024 tỉnh Lào Cai đã tổ chức 02 đoàn công tác/34 đại biểu là người có uy tín đi học tập kinh nghiệm tại các tỉnh Nghệ An, Bắc Giang, thành phố Hà Nội, Vĩnh Phúc; thăm và làm việc gặp mặt lãnh đạo Bộ Dân tộc và Tôn giáo. Cấp huyện cũng tổ chức 09 đoàn công tác/383 đại biểu là người có uy tín đi học tập kinh nghiệm tại các huyện, thị xã, thành phố trên địa bàn tỉnh. Đón 11 đoàn đại biểu của 11 tỉnh đến thăm, làm việc với Sở Dân tộc và Tôn giáo tỉnh Lào Cai.
Cấp tỉnh, cấp huyện thăm hỏi 69 người có uy tín ốm đau điều trị tại bệnh viện; hỗ trợ thăm hỏi gia đình 44 người có uy tín gặp khó khăn; thăm viếng động viên người có uy tín và nhân thân người có uy tín qua đời 35 người. Đặc biệt trong việc khắc phục hậu quả cơn bão số 3 năm 2024, các địa phương đã chủ động lập rà soát thống kê và hỗ trợ vật chất cho gia đình người có uy tín bị thiệt hại. Thăm hỏi, tặng quà nhân dịp Tết Nguyên Đán cho 1.117/1.117 người có uy tín trên địa bàn toàn tỉnh, tổng kinh phí 558,5 triệu đồng. Chủ tịch UBND tỉnh tặng Bằng khen cho 03 người có uy tín; Chủ tịch UBND huyện, thị xã, thành phố tặng 36 giấy khen cho người có uy tín. Kinh phí thực hiện các chính sách do ngân sách Trung ương hỗ trợ và ngân sách địa phương bố trí là gần 2,7 tỷ đồng.
Biểu dương người có uy tín năm 2024.
Với uy tín sẵn có trong cộng đồng và sự am hiểu về ngôn ngữ, phong tục tập quán của dân tộc mình, người có uy tín có khả năng tiếp cận trực tiếp đến mọi thành viên trong gia đình, dòng họ và thôn bản; đặc biệt đối với đồng bào các dân tộc thiểu số. Bằng những hành động cụ thể và gương mẫu, người có uy tín đã tạo ra sự lan tỏa trong cộng đồng, giúp người dân không chỉ nghe và hiểu mà còn tin tưởng và thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước.
Năm 2025, tỉnh Lào Cai sẽ thường xuyên theo dõi, rà soát đội ngũ người có uy tín, đề nghị đưa ra, bầu bổ sung, công nhận danh sách người có uy tín theo quy định. Tiếp tục triển khai thực hiện tốt công tác cung cấp thông tin cho người có uy tín trên địa bàn tỉnh; tạo mọi điều kiện để người có uy tín phát huy được vai trò của mình. Kịp thời biểu dương, khen thưởng, động viên người có uy tín có thành tích xuất sắc trong công tác tuyên truyền, vận động, tham gia các phong trào thi đua. Thăm hỏi, động viên, tặng quà nhân dịp Tết nguyên đán cho người có uy tín. Tổ chức cho người có uy tín đi thăm quan, học tập kinh nghiệm; đón các đoàn người có uy tín các tỉnh bạn đến thăm và làm việc. Thực hiện tốt cơ chế phối hợp, các chế độ chính sách và phát huy vai trò của đội ngũ người có uy tín giữa các sở, ngành, địa phương…/.