Khách du lịch trải nghiệm vùng cao Bản Liền

Hiện nay, tour du lịch cộng đồng tại xã Bản Liền đã trở thành địa chỉ quen thuộc của không ít du khách trong nước và quốc tế bởi phong cách độc đáo là giúp du khách có dịp trải nghiệm, ngắm cảnh, check in vẻ đẹp thiên nhiên hoang sơ, tươi đẹp, nên thơ, rừng cọ, đồi chè tuyết Shan cổ thụ xanh ngào ngạt, ruộng bậc thang mùa nước đổ, mùa vàng, tìm hiểu về văn hóa dân tộc Tày, nhất là văn hóa ẩm thực, trong đó món bánh bột của người Tày nơi đây đã góp phần hút khách.

Tiếng lành đồn xa, chúng tôi tìm đến ngôi nhà của gia đình chị Vàng Thị Thông, chủ homestay Pine homestay ở thôn đội 3 nổi tiếng là homestay đẹp, rộng rãi, ẩm thực ngon, đọc, lạ, hấp dẫn để trải nghiệm làm bánh bột và được chị Thông nhiệt tình giới thiệu, làm món bánh bột đãi khách.

Gia đình chị Vàng Thị Thông làm món bánh bột phục vụ khách du lịch

Qua tìm hiểu được biết, nguyên liệu để làm bánh rất mộc mạc, dễ kiếm như: gạo nếp nương, ruộng hoặc gạo tẻ, gạo hạt tròn Bản Liền thơm ngon có tiếng, đỗ xanh, hạt vừng và lá cây rừng ở trong vùng rừng nguyên sinh … nhưng để làm được ra những chiếc bánh thơm ngon phải trải qua nhiều công đoạn, đòi hỏi đôi bàn tay khéo léo của người làm. Chính vì sự cầu kỳ, tỉ mỉ trong quá trình chế biến nên bánh bột bày cạnh mâm cỗ cúng của mỗi gia đình còn thể hiện cho tấm lòng thành kính, biết ơn đối với tổ tiên, còn trong các mâm cơm, tiệc, thể hiện sự cởi mở, hiếu khách.

Bánh bột gạo nếp, tẻ có có 3 loại và một loại bánh đặc biệt bánh bột gạo nếp trộn với bột lá cây rừng. Đối với bánh bột gạo có 02 loại là bánh bột nếp hấp và dang hấp nhân vừng, đỗ, bánh chay được bà con thường xuyên làm phục vụ đời sống sinh hoạt và khách du lịch. Về bí quyết làm bánh, chị Thông chia sẻ để làm được những chiếc bánh ngon, có độ mềm dẻo, việc lựa chọn gạo rất quan trọng. Theo đó, gạo được dùng để làm bánh là gạo nếp hoặc gạo tẻ, hạt gạo có độ chắc mẩy. Đối với bánh bột hấp thông thường. Trước khi làm bánh đem gạo xẩy sạch, ngâm nước sau đó hấp lên và đem giã nhuyễn nặn thành bánh có hình tròn, cho nhân đỗ xanh hoặc vừng, theo khẩu vị bánh ngọt trộn bột với đường, còn bánh mặn trộn thêm muối trắng. Còn với bánh bột rang hấp, hạt gạo sau khi xẩy sạch, đem rang sau đó giã mịn thành bột, đem hấp lên, sau đó nặn bánh, cho nhân vào tương tự bánh bột thường.

Đối với phần nhân bánh, người làm sử dụng đỗ xanh. Sau khi được ngâm khoảng 4 tiếng đồng hồ và đem đồ chín, người làm xào đỗ xanh trên bếp lửa nhỏ, cho thêm đường kính và tiến hành đảo đều. Nguyên liệu để gói bánh thường được dùng bằng lá chuối. Thông thường, người làm lựa chọn những tàu lá chuối to bản, lành lặn được lau sạch bằng khăn rồi đem phơi nắng hoặc hong qua lửa để lá úa. Việc này giúp lá có độ mềm, dai, không bị rách khi gói.

Sau khi hoàn thành các công đoạn sơ chế, người làm sẽ nặn bột thành hình tròn hoặc sò, cho nhân đỗ xanh hoặc vừng vào giữa và tiến hành vo tròn lại. Cuối cùng là dùng lá chuối gói bánh lại, gấp 2 đầu và mang vào nồi hấp trong vòng 40 đến 60 phút (tùy thuộc vào lượng bánh) là xong.  

Món bánh bột cùng với nhiều món ăn dân tộc Tày khác như các món bánh, xôi ngũ sắc, bánh chưng đen, các món thịt gà, lợn, vịt, măng… đã tạo ấn tượng sâu đậm cho du khách đến với vùng cao Bản Liền

Chị Thông cho biết hiện nay, khi đến với Bản liền, du khách thường thích món bánh bột trộn bột lá cây tự nhiên được người Tày gọi là lá cây mạch ta mà, bởi vị ngọt và hương thơm của bánh được tạo nên từ hương nếp nương và lá cây rừng, vị thuốc nam. Đối với loại bánh này thì cách làm tương tự như bánh bột thường chỉ khác nguyên liệu bột là 02 loại bột nếp và bột được làm từ lá cây rừng. Sau khi vào rừng lấy lá cây xong về phải làm bánh luôn trong ngày kẻo mất mùi, vị. Người làm lấy lá rửa sạch 3 lần nước, đem phơi lá cho ráo nước sau đó giã nát, trộn đều với bột gạo nếp cho đến khi bột lá cây và bột nếp hòa quyện lại với nhau.

Bánh bột nếp trộn với bột lá cây rừng khi chín có mùi thơm, vị ngọt của đường, nếp nương và lá cây rừng, vị bùi của đỗ xanh và độ mềm, dẻo của bột gạo nếp. Khi ăn, người thưởng thức có thể cảm nhận rõ từng hương vị của các loại nguyên liệu được hòa quyện lại với nhau. Chính cái phong vị mộc mạc, thân thuộc ấy đã tô điểm thêm cho nét đẹp văn hóa truyền thống của người dân tộc Tày vùng cao Bản Liền thơ mông- điểm đến mới hấp dẫn của du khách./.