Nguyên nhân của tình trạng lừa đảo

Điểm chung của những vụ lừa đảo này nhằm vào các nạn nhận là những đối tượng ít có cơ hội tiếp xúc với thông tin, kể cả trên các phương tiện thông tin đại chúng cũng như thông tin khuyến cáo từ các nhà mạng và cơ quan chức năng; thiếu hiểu biết về quy trình làm việc của các cơ quan quản lý nhà nước, cũng như các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông. Các đối tượng lừa đảo lợi dụng yếu tố tâm lý, sự thiếu hiểu biết của người dân đối với các chính sách của Nhà nước, với các phương thức, thủ đoạn lừa đảo tinh vi, xảo quyệt như: Nhắn tin, gọi điện lừa đảo, lừa đảo qua hệ thống Internet.

Ứng dụng giả mạo “Bộ Công an” trên điện thoại

Hiện nay, việc nhắn tin lừa đảo đã phát triển với nhiều hình thức tinh vi,một số dạng cơ bản, thường gặp như: Thông báo người dân thuộc các chính sách hỗ trợ của nhà nước, để nhận hỗ trợ yêu cầu người dân cung cấp thông tin cá nhân hoặc truy nhập vào một số website mạo danh thực hiện các giao dịch nhằm chiếm đoạt tài sản hoặc lấy thông tin; Thông báo khách hàng trúng giải thưởng vàyêu cầu khách hàng nộp lệ phí thông qua việc cung cấp các mã số bí mật của thẻ cào; Người sử dụng điện thoại di động bất ngờ nhận được tin nhắn thông báo “đã nhận được một khoản tiền từ số điện thoại khác”. Sau đó,đối tượng sẽ gọi điện trình bày chuyển nhầm tiền và xin được trả lại, lợi dụng sự cả tin và lòng thương để chiếm đoạt tài sản.

Tinh vi hơn, các đối tượng còn sử dụng các phần mềm, thiết bị kỹ thuật để tin nhắn lừa đảo giả mạo đầu số của các nhà mạng, khiến khách hàng không nghi ngờ và gửi tin kích hoạt các dịch vụ nội dung với giá cước cao; Gửi tin nhắn đề nghị “Nhắn tin theo cú pháp để tham gia chương trình đấu giá với giá thấp” hoặc mời đăng ký, quảng cáo các dịch vụ có nội dung gây tò mò cho người dùng,...

Mạo danh nhân viên, cán bộ Nhà nước

Trong thời gian qua đã ghi nhận các đối tượng sử dụng hình thức gọi điện lừa đảo giả danh cán bộ công an, Viện Kiểm sát Nhân dân, cán bộ các cơ quan quản lý nhà nước... gọi điện thông báo việc nạn nhân có liên quan đến một vụ án, hoặc liên quan một vụ rửa tiền... Lợi dụng sự hoảng loạn của nạn nhân, các đối tượng yêu cầu nộp tiền vào tài khoản an toàn để thẩm tra, xác minh; Giả mạo nhân viên các doanh nghiệp viễn thông gọi điện nhắc nợ cước, yêu cầu khách hàng làm theo hướng dẫn để nộp cước, dọa nạt sẽ cắt dịch vụ và khởi kiện nếu khách hàng không thực hiện; Mạo danh là nhân viên của các nhà mạng gọi điện, nhắn tin hướng dẫn cú pháp để thực hiện nâng cấp sim 3G thành sim 4G nhằm lừa đảo, chiếm đoạt quyền kiểm soát sim điện thoại, đánh cắp các thông tin thẻ tín dụng, lấy mã OTP và thanh toán hàng chục triệu đồng cho các đơn hàng online bằng thẻ tín dụng của người tiêu dùng; Giảnhận "nháy máy một chuông", khi những đầu số lạ liên tục nháy máy hàng chục, hàng trăm lần trong ngày, gây ra các cuộc gọi nhỡ buộc nạn nhân phải gọi trở lại, tạo điều kiện cho kẻ lừa đảo nhận tiền từ nhà mạng.

Ngoài ra, đối tượng sử dụng hình thức lừa đảo qua hệ thống Internet một cách tinh vi như lừa đảo nạp tiền qua website, hay truy nhập trái phép tài khoản facebook, zalo... của người dùng để thực hiện hành vi lừa đảo như vay tiền, mua hộ card điện thoại...; Lợi dụng nhiều người thích chơi các game bài qua mạng nên đối tượng đã sử dụng hành vi đánh bạc qua mạng bằng hình thức game bài đổi thưởng để thu lợi bất chính, với hình thức dụ người chơi cài đặt ứng dụng, cho phần thưởng ban đầu và khi thua thì nạp tiền bằng tin nhắn hoặc STK, hiện nay chiêu trò lừa gạt này đang phổ biến vì trẻ con rất hay mượn máy điện thoại người lớn để nhắn tin nạp tài khoản; Gửi thư qua hệ thống mail điện tử yêu cầu cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản ngân hàng và làm các thủ tục nộp phí nhận giải thưởng của các hãng, chương trình khuyến mại…

Người dân cần cảnh giác với các tin nhắn lừa đảo

Các biện pháp phòng ngừa tội phạm

Được biết, về phía các cơ quan quản lý Nhà nước: Sở Thông tin và Tuyền thông(Sở TT&TT) đã phối hợp với Công an tỉnh, UBND các huyện/thị xã/thành phố; các đơn vị báo, đài, các kênh thông tin quảng bá và các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ viễn thông tăng cường công tác tuyên truyền nâng cao ý thức cảnh giác của người dân trước tình trạng lừa đảo, chiếm đoạt tài sản qua các dịch vụ viễn thông; Cung cấp các đầu mối tiếp nhận và xử lý những trường hợp liên quan đến lừa đảo qua dịchvụ viễn thông. Các tổ chức, cá nhân chủ động liên hệ và kịp thời cung cấp thông tin về lừa đảo, chiếm đoạt tài sản qua các dịch vụ viễn thông cho các cơ quan chuyên môn tại địa phương (Công an các cấp, Sở TT&TT, Phòng Văn hóa thông tin các huyện/thị xã/thành phố) phục vụ công tác điều tra, xử lý.

Công an tỉnh, Sở TT&TT tổ chức triển khai các biện pháp nghiệp vụ tiến hành điều tra và vây bắt tội phạm; các doanh nghiệp viễn thông triển khai các giải pháp kỹ thuật nhằm ngăn chặn tin nhắn rác, cuộc gọi rác; nhắn tin cảnh báo người dân với các chiêu thức lửa đảo qua mạng viễn thông.

Về phía người dân, để tránh bị tránh tình trạng tổn hại về tài sản cá nhân ngoài ý muốn như trong thời gian vừa qua, bên cạnh việc đẩy mạnh công tác quản lý, các cơ quan Nhà nước khuyến cáo người dân:Tìm hiểu kỹ nội dung và giá cước trước khi sử dụng các dịch vụ qua tin nhắn; không nhắn tin phản hồi hoặc làm theo hướng dẫn đối với những tin nhắn không rõ nguồn gốc, không có tên định danh, có nội dung quảng cáo, mời chào hoặc mạo danh..., đồng thời liên hệ tổng đài của các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ để xác minh những thông tin liên quan đến các chương chính khuyến mạivàgiải thưởnghay thủ tục; Cân nhắc kỹ trước khi gọi lại những cuộc gọi nhỡ có đầu số lạ từ quốc tế (Dấu hiệu nhận biết cuộc gọi quốc tế: đầu số phát sinh cuộc gọi nhỡ có hiển thị dấu cộng “+” hoặc “00” và 02 số tiếp theo không phải mã Việt Nam “84”) hoặc không nằm trong danh bạ.

Khi nhận được các cuộc gọi (đặc biệt người xưng là nhân viên viễn thông, cán bộ cơ quan pháp luật....), hay thư, tin nhắn từ các website, phần mềm... lạ, người dân cần bình tĩnh, không làm theo yêu cầu hoặc làm theo dẫn dụ bấm các phím số trên máy điện thoại; không cung cấp thông tin cá nhân, tài khoản, thẻ tín dụng hoặc chuyển tiền vàocác tài khoản theo yêu cầu của người lạ.Có thể sử dụng các phần mềm chuyên chặn cuộc gọi, tin nhắn không mong muốn. Trong nước hiện đã có 2 phần mềm tiếng Việt có chức năng chặn tin nhắn rác khá hữu hiệu cho người dùng điện thoại di động (phần mềm BkavMobile Security, phần mềm CMC Mobile Security).

Khuyến nghị khóa chiều gọi đi quốc tế khi không có nhu cầu sử dụng. Ngoài ra, khi sử dụng các loại điện thoại thông minh cần thận trọng khi tải và cài đặt các ứng dụng lạ, không rõ nguồn gốc để tránh trường hợp máy điện thoại tự thực hiện cuộc gọi hay gửi tin nhắn.Thông báo cho cơ quan chức năng hoặc doanh nghiệp cung cấp dịch vụ khi nhận được tin nhắn, thư, cuộc gọi có dấu hiệu lừa đảo hoặc phát hiện đối tượng khả nghi.

Ông Nguyễn Minh Tuấn, Phó Giám đốc sở Thông tin và Truyền thông tỉnh cho biết: "Để phòng ngừa các hoạt động lừa đảo qua không gian mạng internet, viễn thông, phương tiện điện tử, đồng thời để bảo vệ quyền lợi và tài sản của bản thân, người dân cần chủ động trang bị những kiến thức về pháp luật, thường xuyên cập nhập các phương thức, thủ đoạn mới của loại tội phạm này để nâng cao ý thức cảnh giác, phòng ngừa tội phạm. Cần hạn chế truy cập các trang web lạ, không chia sẻ thông tin, số điện thoại, địa chỉ nhà ở, tài khoản ngân hàng, tài khoản các dịch vụ trên internet… của cá nhân và người thân trong gia đình lên các trang mạng xã hội; Kịp thời báo ngay cho ngân hàng và cơ quan Cảnh sát điều tra khi nhận thấy các dấu hiệu lừa đảo để phong tỏa tài khoản, ngăn ngừa đối tượng rút tiền, tẩu tán, đồng thời xác minh, làm rõ kẻ lừa đảo; cung cấp thông tin và hỗ trợ công tác điều tra của các cơ quan chuyên môn khi có yêu cầu"./.